今は昔の物語集目次

今昔物語集 第29巻 第23話 エスぺラント対訳
『具妻行丹波国男、於大江山被縛語』


今は昔の物語 第29巻 第23話
具妻行丹波国男、於大江山被縛語
(めをぐしてたんばのくににゆくをとこ、
    おほえやまにしてしばらるること)
Antaŭ longa tempo n–ro 23 el vol. 29
En Monto Ooe estis ligita viro,
  vojaĝianta kun edzino al Tanba

          tradukis: SIMATANI Takesi

  今は昔、京に有りける男の、妻は丹波の国の者にて有りければ、男、其の妻を具して丹波の国へ行きけるに、妻をば馬に乗せて、夫は竹えびらの箭(や)十ばかり差したるを掻き負ひて、弓打ち持ちて後に立て行きける程に、大江山の辺に若き男の大刀ばかりをはきたるがいと強げなる、行きつれぬ。
  Antaŭ longa tempo vivis viro en Kioto.  Lia edzino estis el la provinco Tanba kaj foje ili vojaĝis tien.  La edzino antaŭiris sur ĉevalo; ŝin sekvis la edzo kun pafarko en la mano kaj kun deko da sagoj en bambua korbo sur la dorso. Ĉe la piedo de Monto Ooe ili renkontis fort–aspektan junulon kun glavo kaj kune pluiris.

  しかれば、あひ具して行くに、互いに物語りなどして「ぬしはいづくへぞ」など語らひ行く程に、此の今行きつれたる大刀はきたる男の云はく「おのれが此のはきたる大刀は、陸奥の国より伝へ得たる高名の大刀也。此れ見給へ」とて抜きて見すれば、まことにめでたき大刀にて有り。もとの男、此れを見て、欲しき事限り無し。今の男、其の気色(けしき)を見て「此の大刀要(よう)におはせば、そこの持ち給へる弓に替へられよ」と云ければ、此の弓持たる男、持ちたる弓はさまでの物にもあらず。かの大刀はまことによき大刀にて有ければ、大刀の欲しかりけるに合はせて「極めたる所得(しょとく)してむず」と思ひて、左右(さう)無く差し替へてけり。
  Dum tiu kunmarŝado ili parolis pri la celo de la vojaĝo kaj ceteraj aferoj.  La glavportanto diris. "La mia estas fama glavo, kiu devenas de Mitinoku. Jen vidu!"  La junulo elingigis la glavon kaj montris ĝin.  Certe ĝi estis plej bela glavo.  La edzo ekvolis al si havigi ĝin.  La glavportanto vidis tion kaj diris al li.   "Se vi volas, prenu ĝin interŝanĝe de via pafarko."    Fakte la pafarko ne estis tiel bona, sed la glavo estis certe bona. Ĉar la edzo avidis la glavon kaj pensis tion granda profito, senpripense li interŝanĝis sian pafarkon kontraŭ lia glavo.

  さて行く程に、此の今の男の云はく「己が弓の限り持ちたるに人目もおかし。山の間、其の箭二筋借されよ。そこのおんためにもかく御共に行けば同じ事には非ずや」と。本の男、此れを聞くに「現(げ)に」と思ふに合はせて、よき大刀をつたなき弓に替へつるがうれしさに、云ふまヽに箭二筋を抜きて取らせつ。しかれば、弓打ち持ちて箭二筋を手箭に持ちて、後に立ちて行く。もとの男は竹えびらの限りを掻き負ひて大刀引きはきてぞ行きける。
   Dum ili marŝis plu, diris la junulo, kiu tiam portis la pafarkon. "Oni ridus, ke mi havas nur pafarkon. Volu prunti al mi du sagojn almenaŭ sur la montovojo. Ĉar ni iros kune, tio ne ĝenus vin."  Al tio la edzo nenion suspektis pro la ĝojo, ke li ricevis bonan glavon  interŝanĝe  de  sia malbona pafarko. Li prenis du sagojn kaj ilin pruntedonis al la junulo. Post tio la junulo iris malantaŭe kun la pafarko kaj du sagoj, dum la edzo iris kun sagokorbo kaj la glavo.

  しかる間、昼の養ひせむとて藪の中に入るを、今の男「人近かには見苦し。今少し入りてこそ」と云ひければ深く入りにけり。さて女を馬より抱きおろしなどする程に此の弓持ちの男、俄に弓に箭をつがひて、もとの男に差し宛てて強く引きて「己、動(はたら)かば射殺してむ」と云へば、もとの男、更にかくは思ひ懸けざりつる程に、かくすれば物も思えで只向ひをり。其の時に「山の奥へ罷り入れ、入れ」とおどせば、命の惜しきまヽに妻をも具して七八町ばかり山の奥へ入りぬ。さて「大刀・刀投げよ」と制し命ずれば皆投げてをるを、寄りて取りて打ち伏せて馬の指し縄をもって木に強く縛り付けてつ。
  Kiam por tagmanĝo ili eniris en densejon, la junulo asertis:  "Se ni restus proksime al la vojo, oni ĝenus nin.  Ni iru profunden."  Tial ili eniris plu en densejon. Dum la edzo helpis al la edzino elĉevaliĝi, la junulo almetis sagon al la arko kaj celante la edzon kriis:  "Ne moviĝu, aŭ vi mortos!" Tion la edzo tute ne atendis kaj nur staris gape. La rabisto minacis: "Eniru pli profunden!"  Por savi sian vivon la edzo piediris kun la edzino sep, ok ĉoojn.  Tiam la rabisto ordonis:  "Forĵetu la glavon kaj ponardon!" La edzo ĵetis ilin.  Forpreninte ilin la rabisto bat–faligis kaj ligis la edzon per la rimeno, per kiu la viro kundukis la ĉevalon.

  さて女のもとに寄り来て見るに、年はたち余りばかりの女の下衆(げす)なれども愛敬付きていと清げ也。男、此れを見るに心移りにければ更に他の事思えで、女の衣(きぬ)を解けば、女、いなびうべき様無ければ云ふに随ひて衣を解きつ。しかれば男も着物を脱ぎて女を掻き臥せて二人臥しぬ。女、云ふ甲斐無く男の云ふに随ひて、本の男縛り付けられて見けむに、いかばかり思ひけむ。
  La rabisto iris al la edzino.  Ŝi havis ĉirkaŭ dudek jarojn.  Kvankam simpla popolano, ŝi estis ĉarma kaj tre bela.  Absorbita de ŝi, li forgesis ĉion alian kaj volis senvestigi ŝin.  Ŝi ne povis rezisti al li kaj mem senvestigis sin.  Ankaŭ la rabisto nudiĝis kaj kune kun ŝi tie ekkuŝis.  La virino ne povis rifuzi la junulon.  Kiel mizere tion vidis la edzo ligita.

  其の後、男、起き上がりて、本の如く物打着て竹えびら掻き負ひて、大刀を取りて引きはきて弓打ち持ちて、其の馬に這ひ乗りて女に云はく「いとをしとは思へども、すべき様無き事なれば、去ぬる也。亦そこに男をばゆるして殺さずなるぬるぞ。馬をば疾(と)く逃げなむが為に乗りて行きぬるぞ」と云ひて馳せ散らして行きにければ、行きにけむ方を知らざりけり。
  Poste la rabisto leviĝis, revestis sin kaj prenis la korbon,  glavon  kaj  pafarkon.De sur la ĉevalo li diris  al  la  virino: "Kvankam mi simpatias vin, mi ne restos kun vi. Por favoro al vi mi ne mortigis la viron.  Mi tamen forprenas la ĉevalon por forkuri rapide."  Tiam li foriris kaj neniu scias, kien li iris.

  其の後、女、寄りて男をば解きゆるしてければ、男我れにもあらぬ顔つきして有りければ、女「汝が心云ふ甲斐無し。今日より後も、此の心にては更にはかばかしき事有らじ」と云ひければ、夫、更に云ふ事無くしてそこよりなむ具して丹波に行きにける。
  Post lia forkuro la edzino liberigis la edzon mizermienan. Ŝi riproĉis lin: "Kiel senprudenta vi estas! Nenion bonan mi povos atendi de vi en la estonteco!"  Sen povi refuti ŝin la edzo devis piediri al Tanba kune kun la edzino.

  今の男の心いと恥かし。男、女の着物を奪ひ取らざりける。本の男の心いと墓無し。山の中にて一目も知らぬ男に弓箭を取らせけむ事まことに愚か也。
  Admirinda estis la rabisto, ke li ne forravis ŝian veston. Dume ne estas fidinda la edzo, ke li malsaĝe pruntedonis sagojn al fremdulo en senhoma montaro!

  其の男、遂に聞えで止みにけり、となむ語り伝へたるとや。
  Neniam oni retrovis la rabiston.  Jen tiel oni rakontis al ni.

*この作品に取材して、芥川龍之介は、有名な小説「藪の中」を書いている。
  その小説を元に黒沢明は「羅生門」を撮った。
*大江山: 京都と丹波の国の境界の山。
*丹波: 旧国名。大部分が現在の京都府中央部にあたる。
*町: 約109m
*=JIS第3:1面2区22点;二の字点;ゆすり点
*【替の下に虫】
*Surbaze de tiu ĉi rakonto, Akutagawa Ryûnosuke, japana verkisto, verkis la faman novelon "Yabu no naka" (En densejo).   Poste surbaze de la novelo Kurosawa Akira filmis "Rasyômon" (La Pordego Rasyô).
*Monto Ooe: Monto inter la metropolo Kioto kaj la provinco Tanba.
*Tanba: provinco en nordo de la metropolo Kioto, pejparte meza parto de nuna gubernio Kioto.
*Mitinoku: Provinco en la norda parto de la ĉefinsulo de Japanio.
*ĉoo: japana mezurunuo de longeco, ĉ. 109 metroj.

△▽▲▼▲▽△
今は昔の物語集目次