|
今は昔の物語 第31巻 第33話 竹取翁、見付女児養語 (たけとりのおきな、 をむなごをみつけてやしなふこと) 今は昔、□□天皇の御代に、一人の翁有りけり。竹を取て籠（こ）を造りて、要する人に与へて、其の功を取て世を渡りけるに、翁、籠を造らむが為に、篁（たかむら）に行き竹を切りけるに、篁の中にひとつの光り、其の竹の節の中に三寸ばかりなる人有り。 翁、これを見て思はく、「我れ、年ごろ竹取りつるに、今かかる物を見付けたる事」を喜びて、片手には其の小（ちい）さ人を取り、今片（かたえ）に竹を荷ひて家に返りて、妻（め）の嫗（おうな）に、「篁の中にして、かかる女児（おむなご）をこそ見付けたれ」と云ひければ、嫗も喜びて、初めは籠に入れて養ひけるに、三月（みつき）ばかり養はるヽ、例の人に成りぬ。其の児（ちご）、漸く長大するまヽに、世に並び無く端正にして、この世の人とも思（おぼ）えざりければ、翁・嫗、いよいよこれを悲（かなし）び愛して傅（かしづ）きける間に、この事、世に聞え高く成りにけり。 しかる間、翁、また竹を取らむが為に篁に行きぬ。竹を取るに、其のたびは竹の中に金（こがね）を見付けたり。翁、これを取りて家に返りぬ。しかれば、翁たちまちに豊かに成りぬ。居所（いどころ）に宮殿楼閣を造りて、其れに住み、種々（くさぐさ）の財（たから）庫倉に充ち満てり。眷属あまたに成りぬ。また、この児を儲けてより後は、事に触れて思ふ様也。しかれば、いよいよ愛し傅く事限りなし。 しかる間、其の時のもろもろの上達部・殿上人、消息を遣して仮借（けそう）しけるに、女、更に聞かざりければ、皆心を尽して云はせけるに、女、初めには、「空に鳴る雷（いかずち）を捕へて将（ゐ）て来れ。其の時に会はむ」と云ひけり。次には「優曇華（うどんげ）と云ふ花有りけり。其れを取りて持ち来れ。さらむ時に会はむ」と云ひけり。後には、「打たぬに鳴る鼓と云ふ物有り。其れを取りて得させたらむ折に、自ら聞えむ」など云ひて会はざりければ、仮借する人々、女の形の世に似ずめでたかりけるに耽りて、ただかく云ふに随ひて、難へ堪き事なれども、旧く物知たるひとにこれ等を求むべき事を問ひ聞て、あるいは家を出て海のほとりに行き、あるいは世を棄てて山の中に入り、かやうにして求めける程に、あるいは命を亡ぼし、あるいは返り来ぬともがらも有りけり。 しかる間、天皇、この女の有様を聞し食（め）して、「この女、世に並び無くめでたしと聞く。我れ、行て見て、実（まこと）に端正（たんじょう）の姿ならば、速（すみやか）に后とせむ」と思（おぼ）して、忽（たちまち）に大臣百官を引きいて彼の翁の家に行幸（みゆき）有りけり。既に御（おは）しまし着きたるに、家の有様みみょうなる事、王の宮にことならず。 女を召し出ずるに、即ち参れり。天皇、これを見給ふに、実に世に譬ふべき者無くめでたかりければ、「これは、我が后と成らむとて、人には近付かざりけるなめり」と、うれしく思し食して、「やがて具して宮に返りて、后に立てむ」と宣ふに、女の申さく、「我れ后に成らむに限りなき喜び也と云へども、実には、己れ人には非（あら）ぬ身にて候ふ也」と。天皇の宣はく、「汝ぢ、さは何者ぞ。鬼か、神か」と。女の云く、「己れ鬼にも非ず、神にも非ず。但し、己をば、ただ今に空より人来て迎ふべき也。天皇、速に返らせ給ひね」と。天皇、これを聞き給ひて、「こは何（いか）に云ふ事にか有らむ。ただ今に空より人来て迎ふべきに非ず。これは、ただ我が云ふ事を辞（いな）びむとて云ふなめり」と思ひ給ひける程に、暫（しばし）ばかり有りて空より多くの人来て、輿（こし）を持て来て、この女を乗せて空に昇りにけり。その迎へに来たれる人の姿、この世の人に似ざりけり。 其の時に、天皇、「実（まこと）に、この女はただ人には無き者ぞ有りけれ」と思（おぼ）して、宮に返り給ひにけり。其の後は、天皇、彼の女を見給ひけるに、実に世に似ず。形ち、有様めでたかりければ、常に思し出でて、わり無く思しけれども、更に甲斐無くて止みにけり。 其の女、遂に何者と知る事無し。また、翁の子に成れる事も何なる事にか有けむ。すべて心得ぬ事也となむ、世の人思ける。かかる希有（けう）の事なれば、かく語り伝へたるとや。 ＊竹取翁、見付女児養語 ＊寸＝約３ｃｍ ＊優曇華：優曇波羅の花。印度の伝説で、 三千年に一度しか咲かないとされる。 |
Antaŭ longa tempo n–ro 33 el vol. 31 Maljuna bambuisto trovis kaj adoptis knabinon tradukis: SIMATANI Takesi Antaŭ longa tempo sub la regado de Mikado xxx vivis maljunulo. Li vivtenis sin vendante korbojn, kiujn li faris el bambuoj. Foje por fari korbojn li iris en bambuejon. Tie li vidis bambuon lumanta. En ĝia interno troviĝis knabino kun staturo de ĉirkaŭ tri sunnoj. "Kvankam jarojn mi prenadas bambuojn, neniam mi trovis homon en ili," Li multe ĝojis. Kun ŝi en unu mano kaj kun bambuoj en la alia li reiris. Hejme li diris al la edzino, "En la bambuejo mi trovis ĉi tiun knabinon." Ĝojis ankaŭ la edzino kaj ŝi vartis la bebon en korbo. Post nur tri monatoj ŝi jam havis ordinaran grandecon.Ŝi kreskis senkompare bela,kvazaŭ ŝi venus de alia mondo. Dum la maljunulo kaj la edzino ame zorgis pri ŝi, famiĝis la afero. Post tio, kiam la maljunulo reiris en bambuejon, tiun fojon li trovis oron en bambuo. Hejmen li kunportis la oron kaj per tio subite riĉiĝis. En sia loko li konstruigis domegon por si. Amaso da trezoroj plenigis lian staplon. Multaj servis por li. Post adopto de la knabino ĉio favoris al li. Ankaŭ pro tio des pli ame li zorgis pri ŝi. Kvankam multaj nobeloj sendis al ŝi amleteron, ŝi ne volis akcepti ilin. Sed neniu el ili rezignis pri ŝi kaj persistis plu. Tiam al la unua ŝi respondis. "Se vi kaptos la fulmotondron en la ĉielo, mi vidos vin." Al la dua ŝi promesis. "Mi vidos vin, kiam vi revenos kun la floro de udumbaro." Kaj al alia ŝi diris. "Estas tamburo, kiu sonoras sen bato. Bonvolu alporti ĝin, kaj tiam volonte mi vidos vin." Ĉar ŝi estis ekstreme bela, la sinsvatantoj volis plenumi ŝian postulon. De saĝuloj ili petis konsilon. Jen unu iris al marbordo, jen alia grimpis sur montaron. Dum tiu serĉado kelkaj el la nobeloj aŭ pereis aŭ perdis la vojon reiri hejmen. Dume la mikado aŭdis pri ŝia beleco kaj pensis: "Oni diras, ke ŝi estas eksterordinare bela. Mi iru kaj vidu ŝin.Se ŝi estas plej bela, ŝi estu mia edzino." Kun centoj da oficiroj li vizitis la maljunulon, kies domego estis tiel impona kiel la palaco. La mikado elvokis la knabinon kaj vidis ŝin senrivale bela en la mondo. Ŝi certe rifuzis la aliajn — li ĝoje pensis — por fari sin lia edzino. La mikado diris al ŝi. "Mi kunprenos vin al la metropolo, por fari vin mia edzino." Sed la knabino respondis. "Kvankam tio estus granda ĝojo por mi, mi ne povus fariĝi via edzino, ĉar mi ne estas homo." La mikado demandis."Kio vi do estas?Ĉu demono aŭ diino?" La knabino respondis. "Nek demono, nek diino mi estas. Oni tamen baldaŭ venos el la ĉielo repreni min. Estus bone, ke vi tuj foriru." La mikado miris. "Kion ŝi diras? Neniu povus veni el la ĉielo, mi pensas. Ŝi certe diris tion nur por rifuzi min!" Post iom da tempo tamen el la ĉielo venis multe da homoj. Kun la knabino sur palankeno ili iris supren en la ĉielon. La alvenintoj ne similis al la homoj en nia mondo. "Certe ŝi ne estis simpla homo." La mikado komprenis tion kaj reiris al sia palaco. Post tio la mikado ĉiam vane sopiris al ŝi, ĉar ŝi estis treege bela en la formo kaj en la vizaĝo nekompareble en la mondo. Neniu scias, kio ŝi fakte estis. Kial ŝi fariĝis filino de la maljunulo? Oni vidis tion ĉion tute ne komprenebla. Tio estis certe kurioza afero. Jen tiel oni rakontis al ni. *sunno: japana mezurunuo de longo, ĉirkaŭ 3 centimetroj. *udumbaro: Laŭ hinda legendo ĝi floras nur unu fojon en trimil jaroj. |