エスペラント文の中でよく使われる文字は?
Kiuj literoj estas ofte uzataj en Esperanto?

島谷 剛(池田市／1988年)

  エドガー・アラン・ポーの『黄金虫』という小説のなかで、海賊の宝を見つけるために、暗号を解く場面があります。解読へ、そして財宝へと導くのは「英語で最も多く使われる文字はE」という事実です。

  ではエスペラントでは、どの文字がよく使われるのでしょうか? TRONの坂村健さんからの問い合わせがあって、調べてみました。

  最初にできるだけ様々な分野の資料を用意し、さいころで1頁だけ選んで打ちこみました。コンピュータに入力したデータは総数で 107,847文字(2文字連鎖で 105,720組)。分野別にはA.自然科学・技術関係 15,114文字(14,905組)、B.人文科学関係 34,284文字(33,627組)、C.文学作品 33,322文字(32,582組)、D.その他 25,125文字(24,626組)

  集計結果は以下の通りです。

  En “Skarabo" de Edgar Allan Poe (1809―49) oni devis deĉifri por eltrovi la trezoron de piratoj. Al la solvo de la ĉifro kaj al la trezoro kondukas la fakto: En la angla lingvo la plej ofta litero estas E.

  Kiuj do estas ofte uzataj literoj en Esperanto? Por respondi al la demando de D-ro SAKAMURA Ken※ ―la gvidanto de Projekto TRON― mi esploris pri tio.

  Unue mi kolektis materialojn el kiel eble plej diversaj fakoj. Ĵetis kubon. Elektis kaj entajpis po unu paĝo. Mi enmetis en komputilon sume 107,847 literojn(105,720 du-literajn ĉenojn). Laŭ fakoj: A. Natur-scienco kaj tekniko 15,114 lit.(14,905 ĉen.), B. Prihoma sci. 34,284 lit.(33,627 ĉen.), C. Literaturo 33,322 lit.(32,582 ĉen.), D. Aliaj 25,125 lit.(24,626 ĉen.)

  La rezulto de la kalkulo estas jenaj:


単文字頻度(単位%、_は空白)

Ofteco de literoj(en procentoj. _ estu spaco.)
_: 16.83a: 10.27o: 7.37i: 7.30e: 7.27n: 6.36l: 4.81r: 4.80s: 4.43t: 4.30
k: 3.29j: 2.67u: 2.61m: 2.51d: 2.43p: 2.33v: 1.38,: 1.33.: 1.26g: 1.07
b: 0.94f: 0.90c: 0.76ĝ: 0.57ĉ: 0.54z: 0.48ŭ: 0.38h: 0.34ŝ: 0.32ĵ: 0.14
ĥ: 0.018

2文字連鎖の頻度(単位%、_は空白)

Ofteco de du-literaj ĉenoj(en procentoj. _ estu spaco.)
a_: 2.58la: 2.01_l: 1.99_k: 1.80e_: 1.72n_: 1.64s_: 1.59o_: 1.47on: 1.44j_: 1.43
_e: 1.36,_: 1.32i_: 1.30ta: 1.30_p: 1.28en: 1.27an: 1.26_d: 1.21aj: 1.12as: 1.08
oj: 1.06_m: 1.06_s: 1.00_a: 0.95ka: 0.93de: 0.92ro: 0.92st: 0.92er: 0.88is: 0.87
ra: 0.84_t: 0.83to: 0.83ri: 0.82ti: 0.81in: 0.80al: 0.79li: 0.79nt: 0.79._: 0.79
or: 0.73ar: 0.71es: 0.71ko: 0.69ia: 0.67 _n: 0.66mi: 0.64re: 0.63te: 0.61ma: 0.55
io: 0.53ne: 0.53ni: 0.52po: 0.52_f: 0.51 _v: 0.51lo: 0.51no: 0.51el: 0.50pr: 0.49
tr: 0.48l_: 0.46vi: 0.46_i: 0.44jn: 0.43 le: 0.43na: 0.43do: 0.43u_: 0.42ki: 0.41
un: 0.41pe: 0.40mo: 0.39om: 0.39o,: 0.39 _ĉ: 0.38r_: 0.38am: 0.38ek: 0.38il: 0.38
at: 0.37aŭ: 0.37di: 0.37o.: 0.37_r: 0.36 pa: 0.36va: 0.36_o: 0.34da: 0.34se: 0.34
si: 0.34me: 0.33nd: 0.33iu: 0.32ci: 0.31 ie: 0.31ol: 0.31_b: 0.30it: 0.30ig: 0.29
ĝi: 0.27ur: 0.27_h: 0.26nu: 0.26vo: 0.26 et: 0.25ke: 0.25os: 0.25pl: 0.25su: 0.25
ve: 0.25ir: 0.24ku: 0.24_j: 0.24nk: 0.23 tu: 0.23ul: 0.23
0.22: ad ĉi ŭ_
0.21: _g _ĝ bo fa ga m_ n, ov rt
0.20: ak ap du em gi sa
0.19: _ŝ ce ed ik kt mp ng n. ru
0.18: fo gr id ja sp
0.17: _u bl kr so
0.16: av iĝ ns pi us
0.15: co fi im j, nc ok s, ba
0.14: ab ac lu ut zi
0.13: eb ev fe go ĝo ha j. rm .. ag ec
0.12: a, be br eg ej e, lt mu uj
0.11: az: ge iv kv op rd rn ŝi uk za je
0.10: zo aĵ ĉe ez fr ĝa ho ic jo ĵo sk um
0.09: ĉa ks pu rb ua ub ze
0.08: ca d_ i, rk ŝa _c ud
0.07: bi ĉu ib ip kl rs s. ui
0.06: bu ef eĝ ep e. gu iz ld mb of pt rp uz
0.05: aĝ a. dr fl fu gv iĉ if i. ju lf
lk od ot oz rg sc ŝt uo up
0.04: af aŝ eo gl ĝe he ii _k kc ob og ŝo t_ vu
0.03: ĉ_ ĉo ea eĉ ei g_ gn ĝu hi hu iŝ
ll ls lv oc rc rl ue uf u, ŭr
0.02: _z aĉ b_ ft kn lg lm lr nĉ nh nj np p. rf rŝ
rv sm tp ug uĝ ŭa ŭd ŭs ŭt zu
0.01: ae ai au bs ch dz d. ee eŝ fm jm jt k. ln l. l, nb nl
oĝ oŝ rĉ rĝ rr sf sv ŝe ŝu uŝ ŭe ŭz
以上の合計は89.5%。以下は省略。
La sumo de la supraj estas 89.5%. Mi forlasas la ceterajn.
※Mi skribis al D-ro SAKAMURA, por ke Esperantaj literoj estu en TRON.
  Li mem deziras, ke TRON-aj komputiloj estu uzataj en ĉiu lingvo, kaj petis de mi informojn precipe pri uzo de literoj kaj signoj en Esperanto.

※※Facila kaj rapida estas tajpado, se malsamaj fingroj aŭ manoj estas uzataj alterne. En TRON alfabeta aranĝo de klavaro estas sama al tio de DVORAK.

  En Esperanto sinsekvo de samfingraj aŭ sammanaj literoj estas malpli ofta per DVORAK ol per QWERTY.

QWERT YUIOP         ;,.PY FGCRL
 ASDFG HJKL;         AOEUI DHTNS
  ZXCVB NM,.          QJKX BMWVZ
 【QWERTY】          【DVORAK】

●池田エスペラント会に戻る __ 《エスペラント(目次)に戻る