今は昔の物語集目次

今昔物語集 第3巻 第22話 エスぺラント対訳
『盧至長者の語』


今は昔の物語 3巻第22話
盧至長者の語
(るしちょうじゃのこと)

  今は昔、天竺(てんじく)に一人の長者有り。盧至(るし)と云ふ。慳貪(けんどん)の心深くして、妻(め)の眷属(けんぞく)の為めに物をおしむ事限り無し。「ただひとり人無くして静かなる所に行きて、心のごとく飲食(おんじき)せむ」と思ふに、鳥獣おのづから此れを見て来(きた)る。此れに依りて、又その所を厭ひて外(ほか)へ行きぬ。人も無く鳥獣も来らぬ所尋ね得て飲食す。歓楽限り無くして歌舞して云はく、

「我今節慶際(が、こんせつきょうさい)、
縦酒大歓楽(じゅうしゅ、だいかんらく)、
踰過毘沙門(ゆか、びしやもん)
亦勝天帝釈(やくしょう、てんたいしゃく)」

と誦(じゅ)して、瓶(かめ)を蹴て舞ひ喜ぶ事限り無し。
Antaŭ longa tempo n–ro 22 el vol. 3
Rakonto pri la Riĉulo Ruĉio
          tradukis: SIMATANI Takesi

   Antaŭ longa tempo en Hindujo vivis unu riĉulo nomata Ruĉio.      Li estis tro ŝparema kaj ĉion avaris kaj al la edzino kaj al la servistoj. "Mi iru al senhoma kvieta loko kaj tie manĝu unusola,"  li pensis.  Tiam alvenis birdoj kaj bestoj kaj ili ĝenis lin.  Li devis foriri.  Fine li trovis lokon, kie li povis regali sin sen homoj kaj bestoj. Ĝoje li dancis kaj kantis:

  Dum festeno kun ĉampano
  Jam ne estas enviinda
  Eĉ jubil' de Vajroĉano!
  Kaj Ŝakradevenam–Indra!

  Ĝoje li dancis kaj piedbatis vazon.

  其の時に天帝釈、仏の御許(みもと)へ詣(いた)り給ふに、此の長者のかくのごとく嘲ける声を聞き給ひて忿(いかり)を成して、盧至を罰せむが為に、忽(たちまち)に変じて、盧至が形と成りて盧至が家に至りて、自ら庫倉(こぞう)を開きて財宝を悉(ことごと)く取り出でて、十方の人を喚(よび)て与ふ。家の妻子・眷属、奇異也と思ふ程に、実(まこと)の盧至長者来りて門を扣(たた)く。家の人出(いで)て此を見るに、又同じ形なる盧至来(きた)れり。「これ変化(へんげ)の者也」と云ひて打ち追ふ時に、「我れは此れ実の盧至也」と云ふ。しかりといへども、人いづれを実の盧至と云ふ事を知らず。此に依りて証人を判ぜしむるに、証判の者、盧至が妻子に向ひて二人の実否を問ふ。妻子有りて、帝釈の変じ給へる盧至を指して、「此れ実の盧至也」と云ふ。又国王に此の事を申すに、国王、二人の盧至を召して見給ふに、同じ形の盧至二人有り。更に実否を知らず。かヽれば国王、実否を知らむが為、二人の盧至を具して仏の御許に詣(もう)づ。
  Tiam la dio Ŝakradevenam–Indra estis  ĉe la Budho.  Li aŭdis la mokon de Ruĉio kaj koleris.   La dio transformis sin en la riĉulon por puni lin.  La dio iris al la domo de la riĉulo kaj malfermis ties tenejon.  Li elvokis popolanojn de ĉiu direkto kaj el la tenejo disdonis ĉiom da trezoroj.   La familianoj kaj la servistoj miris pro tio. Tiam la vera Ruĉio frapis la pordon. La servistoj eliris kaj trovis alian Ruĉion kun la sama aspekto.  "Certe ĝi estas demono, kiu ŝanĝis sin en nian mastron," ili pensis kaj elbatis lin.      La riĉulo pledis, ke li estas la vera.  Neniu sciis, kiu estas la vera.  Tial oni petis fidindan personon decidi pri tio. La juĝanto demandis liajn edzinon kaj infanojn, kiu estas vera Ruĉio.  La familianoj montris la dion kaj diris, "Li estas la vera Ruĉio!"  Al la reĝo la juĝanto turnis sin.  La reĝo venigis ambaŭ Ruĉiojn, sed ankaŭ li ne sciis, kiu estas la vera.  Tial kun ambaŭ Ruĉioj la reĝo vizitis la Budhon.

  其の時に、帝釈本(もと)の形に復して、盧至長者が過(とが)を申し給ふ。仏盧至長者を勧め誘(こしら)へ給ひて、為に法を説き給ふ。長者、法を聞きて道を得て歓喜しけりとなむ語り伝へたるとや。
   Tiam la dio rivelis sian veran formon kaj akuzis la riĉulon.   La Budho tamen zorgeme edukis Ruĉion pri darmo.     La riĉulo aŭskultis kaj komprenis tion kaj jubilis pro sia spirita vekiĝo.   Jen tiel oni rakontis al ni.

*盧至長者語
*盧至長者:「盧至長者因縁経」に登場す
  る、古代インド、コーサラ国の首都
  シュラーバスティー(舎衛城)の富豪。
  現在劫に出現する千仏の最後である
  盧至如来との関係は不明。盧至は、
  サンスクリットで ruci(光、味、激情)
  または rudita(泣く) と推定される。
*妻の眷属の為めに: 「妻の為め、眷属の
  為めに」の(不自然な)省略形。
*劫: こう。インド哲学で、『極めて長い
  時間』の単位。
*Ruĉio: サンスクリットの ruci をエスぺ
  ラント化した。
*帝釈天: Ŝakradevenam–Indra
*毘盧遮那仏: Vajroĉano
*Ruĉio: ruci en sanskrito(lumo, gusto aŭ
  pasio).      La Riĉulo Ruĉio vivis en
  Ŝravastio, la ĉefurbo de la hinda lando
  Kosalo. Dume la Budho Ruĉio estas la
  lasta el la Mil Budhoj en nia kalpo.
  ("Kalpo" signifas "Tre longa tempo–
  daŭro" en la hinda filozofio.) Ĉu la du
  Ruĉioj estas sama persono aŭ ne, oni
  ne scias.

△▽▲▼▲▽△
今は昔の物語集目次