今昔物語集 第第10巻第5話 エスペラント対訳
『漢の前帝の后王照君、胡国に行ける語』
|
今は昔の物語 第10巻第5話 漢の前帝の后王照君、 胡国に行ける語 (かんのぜんていのきさき わうせうくんごこくにゆけること) |
Antaŭ longa tempo n–ro 5 el vol. 10 Al Nordo iris Vang Ĝaŭĉun, unu el la edzinoj de Jŭan, la imperiestro de Han–dinastio. tradukis: SIMATANI Takesi |
|
今昔、震旦の漢の前帝の代に、天皇、大臣・公卿の娘の形ち美麗に、有様微妙きを撰び召つヽ見給て、宮の内に皆居へて、其の員四五百人と有ければ、後には余り多く成て、必ず見給ふ事も無くてぞ有ける。 |
Antaŭ longa tempo en Ĉinio Jŭan, la imperiestro de Han–dinastio, selekte venigis plej belajn el la filinoj de la ministroj kaj nobeloj. Li vidis kaj metis ĉiujn en sia haremo. Kiam ilia nombro atingis kvar aŭ kvincent kaj superflua, jam ne ĉiun vidis lia moŝto. |
|
而る間、胡国の者共、都に参たる事有けり。此れは、夷の様なる者共也けり。此れに依て、天皇より始め大臣・百官、皆、此の事を繚て議するに、思ひ得たる事無し。但し、一人の賢き大臣有て、此の事を思ひ得て申ける様、「此の胡国の者共の来れる、国の為に極て不宜ぬ事也。然れば、構へて、此等を本国へ返し遣む事は、此の宮の内に徒に多く有る女の、形ち劣ならむ一人、彼の胡国の者に可給き也。然らば、定めて喜むで返なむ。更に此れに過たる事不有じ」と。 |
Dume al la metropolo venis senditoj de la Nordaj Nomadoj. Ili estis kvazaŭ barbaroj. La imperiestro, la ministroj kaj la tuta burokrataro cerbumis kaj diskutis pri ili vane. Tiam unu saĝa ministro ekhavis bonan ideon kaj proponis al la imperiestro: "Estas grava nacia krizo la alveno de la nomadoj. Por reirigi ilin al ilia propra lando, vi devos donaci al ili unu ne tre belan el la superfluaj virinoj en la haremo. Kun virino ili certe reiros kun ĝojo. Alian pli bonan solvon oni ne povos trovi." |
|
天皇、此の事を聞給て、「然も」と思給ければ、自ら此等を見て、其の人をと定め可給けれども、此の女人共の多かれば、思ひ煩ひ給ふに、思ひ得給ふ様、「数の絵師を召て、此の女人共を見せて、其の形を絵に令書めて、其れを見て、劣ならむを胡国の者に与へむ」と思ひ得給て、絵師共を召て、彼の女人共を見せて、「其の形共を絵に書て持参れ」と仰せ給ければ、絵師共此れを書けるに、此の女人共、夷の具と成て、遙に不知ぬ国□に行なむずる事を歎き悲て、各我も我もと絵師に、或は金銀を与へ、或は余の諸の財を施しければ、絵師、其れに耽て、弊き形をも吉く書成して持参たりければ、其の中に、王照君と云ふ女人有り、形ち美麗なる事余の女に勝たりければ、王照君は我が形の美なるを憑て、絵師に財を不与ざりければ、本の形の如くにも不書ずして、糸と賤気に書て持て参りければ、「此の人を可給べし」と被定にけり。 |
Tiun proponon lia moŝto trovis bona. Kvankam li volis mem vidi ĉiujn virinon por decidi, kiu estu sendota, tro multe da ili vivis en la haremo. Li cerbumis kaj trovis bonan ideon: "Mi venigu multe da pentristoj. Ili vidu kaj faru portretojn de la virinoj. El la bildoj mi elektu malpli belan por doni al la nordaj nomadoj. Li venigis pentristojn kaj ordonis montrante la virinojn: "Pentru kaj prezentu iliajn portretojn." Dum la pentristoj laboris, la virinoj timis esti sendota al fora kaj fremda lando kaj fariĝi ludilo de barbaroj. Ĉiu el la virinoj donis oron, arĝenton aŭ alian riĉaĵon al la pentristoj, kiuj koruptite pentris kaj prezentis eĉ malpli belajn tre belaj. En la haremo vivis virino nomata Vang Ĝaŭĉun. Ŝi fieris, ke ŝi estas pli bela ol la aliaj kaj ne donis riĉaĵon al pentristo. Li pentris kaj prezentis ŝin ne ĝusta, sed tre aĉa. La imperiestro decidis ŝin fordonaci. |
|
天皇、怪び思給て、召て此れを見給ふに、王照君、光を放つが如くに実に微妙し。此れは玉の如く也、余の女人は皆土の如く也ければ、天皇、驚き給て、此れを夷に給はむ事を歎き給ける程に、日来を経けるに、夷は、「王照君をなむ可給き」と自然ら聞て、宮に参て其の由を申ければ、亦、改め被定る事無くて、遂に王照君を胡国の者に給てければ、王照君を馬に乗せて胡国へ将行にけり。 |
La imperiestro, suspektanta kaj skrupula, venigis kaj trovis ŝin brilante plej bela. Ŝi estas gemo kaj la aliaj virinoj estas ŝtonoj. Dum li bedaŭris donaci ŝin al la barbaroj, pasis tagoj kaj la nomadoj eksciis, ke ili ricevos Vang Ĝaŭĉun. Ili vizitis la palacon por dank– esprimi kaj al li jam estis neeble ŝanĝi la decidon. Fine oni donis Vang Ĝaŭĉun al la nomadoj, kiuj kondukis ŝin sur ĉevalo al la Nordo. |
王照君、泣き悲むと云へども、更に甲斐無かりけり。亦、天皇も王照君を恋ひ悲び給て、思ひの余りに、彼王照君が居たりける所に行て見給ければ、春は、柳、風に靡き、鶯、徒 に鳴き、秋は、木の葉、庭に積りて、檐の□隙無くて物哀なる事、云はむ方無かりければ、弥よ恋ひ悲び給けり。 |
Vang Ĝaŭĉun ĝeme ploradis. Sed jam nenio povis ŝanĝi ŝian destinon. Ankaŭ la imperiestro sopiris ŝin kaj vizitis la lokon, kie ŝi vivis en la palaco. Salikoj flirtis en vento. Tede kantis ugvisoj. Aŭtune falintaj folioj kolorigis la korton. De la tegmento– rando pendis polipodioj. Lian malĝojon pliigis eleganteco de ŝia loko. |
|
彼の胡国の人は王照君を給はりて、喜むで、琵琶を弾き、諸の楽を調べてぞ将行ける。王照君、泣き悲び乍ら、此れを聞てぞ少し噯む心地しける。既に本国に将至にければ、后として傅けること無限し。然れども、王照君の心は更に不遊やも有けむ。 |
La nordaj nomadoj ĝoje ricevis Vang Ĝaŭĉun kaj reiris kun ŝi ludante bivon kaj multajn aliajn instrumentojn. La muziko iom mildigis ŝian malĝojon. Kiam ŝi atingis la nomadan landon, oni respektis kaj zorgis ŝin kiel reĝedzinon. Ĉu ŝi tamen konsoliĝis de tio? |
|
此れ、形を憑て絵師に財を不与ざるが故也とぞ、其の時の人謗けるとなむ語り伝へたるとや。 |
Tiamaj homoj riproĉis ŝin, ke ŝi mem kaŭzis tion kun fiero pri sia beleco ne donante riĉaĵon al la pentristo. Jen tiel oni rakontis al ni. |
|
今昔物語10巻5話漢前帝后王照君、 行胡国語 *漢前帝: 第八代元帝( ?-前33)の誤り。 *王昭君: 前漢の元帝の宮女で、前33年 に匈奴の呼韓邪単于に贈与された。 呼韓邪は三年後に死に、彼の息子が 皇后である王昭君を含むハーレムを 継承した。王昭君は彼のために二人 の娘を産んだ。 *一人: 実際に胡国に送られた宮女は 五人だったという。 *胡国の者共: 匈奴。前3世紀から後5世 紀に北方の草原地帯に住む遊牧民族 が中国を脅かした。彼らは4世紀に ヨーロッパに侵入して民族大移動の 端緒となったフン族と同族という。 *琵琶: 東アジアのリュート型弦楽器。 * =二の字点、ゆすり点;JIS第3-1面2区22点 *噯【口+愛】噯(あい,おくび) 補助漢字22区48点 |
*Jŭan( ?-33 a.k. 元帝。前帝は誤り): La oka imperiestro de la Okcidenta Han–dinastio(西漢＝前漢). *Vang Ĝaŭĉun(Wang Zhaojun, 王昭君。 王照君は誤り): Unu el la virinoj en la haremo de Jŭan, kiu donacis ŝin al Huhanŝie, la huna reĝo. Ĉu ŝi estis feliĉa? Certe jes! Ĉar en Ĉinio la imperiestro neniam vidis ŝin, dum tie en la nordo ŝi estis amata de Huhanŝie kaj post lia morto ankaŭ amata de ties filo, la nova reĝo, al kiu ŝi naskis du filinojn. *unu: Fakte oni sendis kvin virinojn. *Nordaj Nomadoj: De la 3a jarcento a.k. ĝis la 5a jarcento foje minacis Ĉinion la nomadoj, kiuj loĝis en la norda stepo. Oni diras, ke apartenis al la sama popolo ili kaj tiuj hunoj, kiuj en la 4a jarcento penetradis Eŭropon kaj kaŭzis la Popol–migradon. Vidu: http://eo.wikipedia.org/wiki/Hunoj *bivo: liuto en la orienta Azio. |