今は昔の物語集目次

今昔物語集 第29巻 第23話 エスぺラント対訳
『具妻行丹波国男、於大江山被縛語』


今は昔の物語 第29巻 第23話
具妻行丹波国男、於大江山被縛語
(めをぐしてたんばのくににゆくをとこ、
    おほえやまにしてしばらるること)
Antaŭ longa tempo n–ro 23 el vol. 29
En Monto Ooe estis ligita viro,
  vojaĝianta kun edzino al Tanba

          tradukis: SIMATANI Takesi

  今昔、京に有ける男の、妻は丹波の国の者にて有ければ、男、其の妻を具して、丹波の国へ行けるに、妻をば馬に乗て、夫は、竹簿の箭十計差たるを掻負て、弓打持て後に立て行ける程に、大江山の辺に若き男の大刀計を帯たるが糸強気なる、行烈ぬ。
  Antaŭ longa tempo vivis viro en Kioto.  Lia edzino estis el la provinco Tanba kaj foje ili vojaĝis tien.  La edzino antaŭiris sur ĉevalo; ŝin sekvis la edzo kun pafarko en la mano kaj kun deko da sagoj en bambua korbo sur la dorso. Ĉe la piedo de Monto Ooe ili renkontis fort–aspektan junulon kun glavo kaj kune pluiris.

  然れば、相具して行くに、互いに物語などして、「主は何へぞ」など語ひ行く程に、此の今行烈たる大刀帯たる男の云く、「己が此の帯たる大刀は、陸奥の国より伝へ得たる高名の大刀也。此れ見給へ」とて、抜て見すれば、実に微妙き大刀にて有り。本の男、此れを見て、欲き事無限し。今の男、其の気色を見て、「此の大刀要に御せば、其の持給へる弓に被替よ」と云ければ、此の弓持たる男、持たる弓は然までの物にも非ず。彼の大刀は実に吉き大刀にて有ければ、大刀の欲かりけるに合せて、「極たる所得してむず」と思て、左右無く差替へてけり。
  Dum tiu kunmarŝado ili parolis pri la celo de la vojaĝo kaj ceteraj aferoj.  La glavportanto diris. "La mia estas fama glavo, kiu devenas de Mitinoku. Jen vidu!"  La junulo elingigis la glavon kaj montris ĝin.  Certe ĝi estis plej bela glavo.  La edzo ekvolis al si havigi ĝin.  La glavportanto vidis tion kaj diris al li.   "Se vi volas, prenu ĝin interŝanĝe de via pafarko."    Fakte la pafarko ne estis tiel bona, sed la glavo estis certe bona. Ĉar la edzo avidis la glavon kaj pensis tion granda profito, senpripense li interŝanĝis sian pafarkon kontraŭ lia glavo.

  然て行く程に、此の今の男の云く、「己が弓の限り持たるに、人目も可咲し。山の間、其の箭二筋被借よ。其の御為にも此く御共に行けば、同事には非ずや」と。本の男、此れを聞くに、「現に」と思ふに合せて、吉き大刀を弊き弓に替つるが喜さに、云まヽに箭二筋を抜て取せつ。然れば、弓打持て箭二筋を手箭に持て、後りに立て行く。本の男は、竹簿の限を掻負て、大刀引帯てぞ行ける。
   Dum ili marŝis plu, diris la junulo, kiu tiam portis la pafarkon. "Oni ridus, ke mi havas nur pafarkon. Volu prunti al mi du sagojn almenaŭ sur la montovojo. Ĉar ni iros kune, tio ne ĝenus vin."  Al tio la edzo nenion suspektis pro la ĝojo, ke li ricevis bonan glavon  interŝanĝe  de  sia malbona pafarko. Li prenis du sagojn kaj ilin pruntedonis al la junulo. Post tio la junulo iris malantaŭe kun la pafarko kaj du sagoj, dum la edzo iris kun sagokorbo kaj la glavo.

  而る間、昼の養せむとて藪の中に入るを、今の男、「人近には見苦し。今少し入てこそ」と云ければ、深く入にけり。然て、女を馬より抱き下しなど為る程に、此の弓持の男、俄に弓に箭を番て、本の男に差宛て強く引て、「己、動かば射殺してむ」と云へば、本の男、更に此は不思懸ざりつる程に、此くすれば、物も不思えで、只向ひ居り。其の時に、「山の奥へ罷入れ、入れ」と恐せば、命の惜きまヽに、妻をも具して、七八町計山の奥へ入ぬ。然て、「大刀・刀投よ」と制命ずれば、皆投て居るを、寄て取て打伏せて、馬の指縄を以て木に強く縛り付けてつ。
  Kiam por tagmanĝo ili eniris en densejon, la junulo asertis:  "Se ni restus proksime al la vojo, oni ĝenus nin.  Ni iru profunden."  Tial ili eniris plu en densejon. Dum la edzo helpis al la edzino elĉevaliĝi, la junulo almetis sagon al la arko kaj celante la edzon kriis:  "Ne moviĝu, aŭ vi mortos!" Tion la edzo tute ne atendis kaj nur staris gape. La rabisto minacis: "Eniru pli profunden!"  Por savi sian vivon la edzo piediris kun la edzino sep, ok ĉoojn.  Tiam la rabisto ordonis:  "Forĵetu la glavon kaj ponardon!" La edzo ĵetis ilin.  Forpreninte ilin la rabisto bat–faligis kaj ligis la edzon per la rimeno, per kiu la viro kundukis la ĉevalon.

  然て、女の許に寄来て見るに、年二十余計の女の、下衆なれども愛敬付て糸清気也。男、此れを見るに心移にければ、更に他の事不思えで、女の衣を解けば、女、可辞得き様無ければ、云ふに随て衣を解つ。然れば、男も着物を脱て、女を掻臥せて二人臥ぬ。女、云ふ甲斐無く、男の云ふに随て、本の男被縛付て見けむに、何計思けむ。
  La rabisto iris al la edzino.  Ŝi havis ĉirkaŭ dudek jarojn.  Kvankam simpla popolano, ŝi estis ĉarma kaj tre bela.  Absorbita de ŝi, li forgesis ĉion alian kaj volis senvestigi ŝin.  Ŝi ne povis rezisti al li kaj mem demetis siajn vestojn.  Ankaŭ la rabisto senvestigis sin kaj kuŝigis la virinon kaj kune kuŝis tie.  La virino ne povis rifuzi la junulon.  Kiel mizere tion vidis la edzo ligita.

  其の後男、起上て、本の如く物打着て、竹簿掻負て、大刀を取て引帯て、弓打持て、其の馬に這乗て女に云く、「糸惜とは思へども、可為き様無き事なれば、去ぬる也。亦、其に男をば免して、不殺なるぬるぞ。馬をば、疾く逃なむが為に乗て行ぬるぞ」と云て、馳散して行にければ、行にけむ方を不知ざりけり。
  Poste la rabisto leviĝis, revestis sin kaj prenis la korbon,  glavon  kaj  pafarkon.De sur la ĉevalo li diris  al  la  virino: "Kvankam mi simpatias vin, mi ne restos kun vi. Por favoro al vi mi ne mortigis la viron.  Mi tamen forprenas la ĉevalon por forkuri rapide."  Tiam li foriris kaj neniu scias, kien li iris.

  其の後女、寄て男をば解免してければ、男、我れにも非ぬ顔つきして有ければ、女、「汝が心云ふ甲斐無し。今日より後も、此の心にては、更に墓しき事不有じ」と云ければ、夫、更に云ふ事無くして、其よりなむ具して丹波に行にける。
  Post lia forkuro la edzino liberigis la edzon mizermienan. Ŝi riproĉis lin: "Kiel senprudenta vi estas! Nenion bonan mi povos atendi de vi en la estonteco!"  Sen povi refuti ŝin la edzo devis piediri al Tanba kune kun la edzino.

  今の男の心、糸恥かし。男、女の着物を不奪取ざりける。本の男の心、糸墓無し。山中にて、一目も不知ぬ男に弓箭を取せけむ事、実に愚也。

  Admirinda estis la rabisto, ke li ne forravis ŝian veston. Dume ne estas fidinda la edzo, ke li malsaĝe pruntedonis sagojn al fremdulo en senhoma montaro!

  其の男、遂に不聞えで止にけり、となむ語り伝へたるとや。
  Neniam oni retrovis la rabiston.  Jen tiel oni rakontis al ni.

*この作品に取材して、芥川龍之介は、有名な小説「藪の中」を書いている。
  その小説を元に黒沢明は「羅生門」を撮った。
*大江山: 京都と丹波の国の境界の山。
*丹波: 旧国名。大部分が現在の京都府中央部にあたる。
*町: 約109m
*=JIS第3:1面2区22点;二の字点;ゆすり点
*【替の下に虫】
*Surbaze de tiu ĉi rakonto, Akutagawa Ryûnosuke, japana verkisto, verkis la faman novelon "Yabu no naka" (En densejo).   Poste surbaze de la novelo Kurosawa Akira filmis "Rasyômon" (La Pordego Rasyô).
*Monto Ooe: Monto inter la metropolo Kioto kaj la provinco Tanba.
*Tanba: provinco en nordo de la metropolo Kioto, pejparte meza parto de nuna gubernio Kioto.
*Mitinoku: Provinco en la norda parto de la ĉefinsulo de Japanio.
*ĉoo: japana mezurunuo de longeco, ĉ. 109 metroj.

△▽▲▼▲▽△
今は昔の物語集目次