狂言・針立雷 noa komedio:Tondro kuracita per akupunkturo

医者「〽薬種(やくしゅ)も持たぬ      藪薬師(やぶくすし)           黄檗(きわだ)や頼みなるらん。   (詞)是(これ)は都(みやこ)に住居(すまひ)致す藪医者でござる。   都には上手(じやうず)の医者があまたござるによ   つて、身(み)どもが様成(やうなる)下手(へた)な医者ははや   りませぬ程に、此度(このたび)思ひ立(たち)、東(あづま)の方(かた)   へ稼(かせ)ぎに参(まゐら)ふと存(ぞんず)る。(道行) 先急(まづいそい)   で参ふ。やれ、久〻(ひさびさ)住(すみ)なれた故郷(こきやう)   をふり捨て、此(この)ごとくに東(あづま)へ下(くだ)るは、   何共(なんとも)気の毒なことでござる。去(さり)ながら、   又追付仕合(おつつけしあはせ)を致して上(のぼ)らふと存(ぞんず)る。   やあ、参る程に、是は広い野へ出た。   定而(さだめて)是は聞き及(をよ)ふだ武蔵野(むさしの)でといふが   是であらふ。扨(さて)も広いことかな。   やあ、今迄(まで)よい天気であつたが、俄(にはか)   に暗(くら)ふなつた。夕立(ゆふだち)がすると見へた。   此(この)野で夕立にあふたら、何共成(なる)まい。   はあ、どこやら雷(かみなり)の鳴る音もする。   さればこそ夕立がしてきた。雷(かみなり)も   しきりに鳴るは。落ちはせまいか、   くはばら。」	Kuracisto: ♪Jen kuracisto        estas mi sen krono        kaj sen kuracilo        krom felodendrono.   Mi estas malfeliĉa kuracisto en Kioto.   En la metropolo troviĝas multe da   eminentaj kuracistoj. Ĉar tie malbona   kuracisto ne prosperas, mi iru al la   Oriento por trovi klientojn.(K marŝas)    Nun mi iru haste.      Ho, ve, kiel   malfeliĉe mi foriris de Kioto delonge   konata kaj iros al Oriento tute fremda!   Mi tamen iel trovu mian feliĉon kaj   reiru al Kioto! ...Ha, mi jam troviĝas   en granda herbejo.  Ĉi tie certe estas   Musasino tre fama.  Kiel vaste ĉi tie   estas!   Ho, ve!  Abrupte malheliĝis,   kvankam ĝis nun serenis.     Baldaŭ   pluvegos!   En la herbejo estas nenia   rifuĝejo.  Ho, terure, tondras ie fore!   Jam ekpluvis forte!   Tondras multe!    Povas esti, ke fulmo batos min!    Terure, terure, terure!
雷「ひつかり、づでどう。あゝ   悲しや、是は踏み外(はづ)して落ちた。扨も   、したゝか腰の骨を打つた、はあ   痛や。やい、そこなやつ、をのれ   は何物じや。」	Tondro: (En tamburado)Fulmo!  Tondro!   Fulmo! Frapo! ...Ho, ve!  Mi falis de   la nubo! Tre forte mi batis la kokson.   Aj, dolore!  Aj, dolore!  Ho,(li trovis   la kuraciston) kiu vi estas?
医者「私(わたくし)は医者でござりますが、東(あづま)   の方(かた)へ下ります所に、夕立にあひまし   た。」	Kuracisto: Mi estas kuracisto.  En vojaĝo   al la Oriento min trafis pluvo.
雷「何じや、医者じや。それは幸(さいはひ)のこ   とじや。身どもも不慮(ふりよ)に爰(ここ)へ落ちた。   したゝか腰を打った。療治(れうぢ)をしてく   れ。」	Tondro: Ĉu vi estas kuracisto?     Tre   bone!   Pro akcidento mi falis ĉi tien   kaj forte batis la kokson.  Volu kuraci   min!
医者「私(わたくし)も人間の療治は形(かた)のごとく致   しましたが、雷殿(かみなりどの)の療治は、終(つい)に致   しませぬ。ご許(ゆる)されませ。」	Kuracisto: Multe da homoj mi kuracis,   sed Tondron mi neniam kuracis.    Pardonu, ke mi ne povas servi por vi.
雷「いや、人間の療治の、雷の療治   といふて、別に違(ちが)ひは有(ある)まい、療治せ   い。」	Tondro: Ne, ne estas diferenco inter   homo kaj Tondro en kuracado! Nepre   kuracu min!
医者「どうござつても御許(ゆる)されませ。」	Kuracisto: Bonvolu rezigni pri tio.
雷「をのれは憎いやつの。療治せぬにを   いては、たつた一つかみにつかみ殺し   てやらふぞ。」	Tondro: Kiel abomene!  Se vi ne volas   kuraci min, mi mortigos vin per unu   premo.
医者「あゝ悲しや、まつぴら御許(ゆる)されま   せ。成程(なるほど)療治致しませふ。先(まづ)脈をうか   ゞひませふ。」	Kuracisto: Ho, ve, terure!  Vian indulgon   mi petas!  Mi kuracos vin.  Unue mi   esploros vian pulsadon.
雷「いかにも見てくれ。」	Tondro: Bone, esploru min.
医者「さらば脈をとりませふ。」	Kuracisto: Nun mi palpos.
雷「やい、是は変(かは)つた脈じやなあ。」	Tondro: He, kial vi palpas tiel?
医者「其義(そのぎ)でござる、人間の脈は手にご   ざる、雷(かみなり)殿の脈は頭脈(づみやく)と申(まうし)て、頭(ず)   でとります。」	Kuracisto: Mi klarigos:  Homan pulson   oni povas palpi sur pojno.   Sed tiun   de Tondro sur kapo.
雷「それ、夫程(それほど)知ってゐて知らぬと   言ふ、何と有ぞ。」	Tondro: Ho, tiel bone vi scias, kvankam   vi pledis pri nescio!
医者「されば脈が殊外(ことのほか)高ぶりますが、   こなたには御持病が有(ある)と見へました。」	Kuracisto: Tro oftaj estas viaj pulsoj.    Certe vi havas malsanon, ĉu ne?
雷「やあ、そちは大きな上手じや。成程、   をれは持病が有(ある)。持病は何であらふと   思ふ。」	Tondro: Eminenta kuracisto vi estas!   Mi ja havas malsanon.   Kio, vi   pensas, estas mia malsano?
医者「されば、御持病は中気が有(ある)と見へ   ました。」	Kuracisto: Mi suspektas, ke vi suferas   paralizon.
雷「扨も上手じや、中風(ちうぶ)が有(ある)。何と中風   も治(なを)り、又したゝか腰を打ったも療治   をして治してくれまいか。」	Tondro: Kiel eminenta vi estas!   Mi   suferas paralizon.  Volu kuraci kaj   paralizon, kaj kokson batitan.
医者「されば中気は宿でござらば薬(くすり)を   調合致しませふずれ共(ども)、途中のことで   ござる、何共なりますまい。腰の痛み   には針(はり)を持合(もちあはせ)ました。針を致しませ	Kuracisto: Hejme mi povus doni al vi   kuracilon kontraŭ paralizo.   Sed en   vojaĝo mi ne povas. Ĉar mi havas kun   mi pinglon, akupunkturon mi aplikos   kontraŭ doloro de via kokso.
ふ。」
雷「其(その)針といふは痛い物ではないか。」	Tondro: Akupunkturo dolorigas, ĉu ne?
医者「いや、痛ふはござらぬ、人間   さへ立てます。」	Kuracisto: Tute ne, ne dolorige!  Eĉ   homo toleras ĝin.
雷「それなら立(たて)てくれ。」	Tondro: Mi do petas.
医者「畏(かしこまつ)てござる、横にならせられ。   此(この)ごとくに針を懐中してをります。ど   こもとがよふござらふ、こゝは何とご   ざる。」	Kuracisto: Laŭ via ordono!  Bonvolu   kuŝiĝi, mi petas.  Jen estas la pinglo   por akupunkturo. Kien mi piku al vi?   Ĉi tie, ĉu bone?
雷「成程そこがよい気味(きみ)じや。」	Tondro: Certe mi sentas tie agrable.
医者「それなら爰(ここ)に一本立てまふ、は   つし。」	Kuracisto: Mi do piku ĉi tien, jen!
雷「あ痛(いた)。」	Tondro: Aj, dolore!
医者「はつし。」	Kuracisto: Jen, jen!
雷「あ痛、やれ、痛ひは、   早(はよ)ふ抜いてくれ。」	Tondro: Aj, dolore!  Ho, ve, Kiel dolore!   Jam forigu, mi petas!
医者「是は雷(かみなり)殿共(とも)覚へませぬ。人間さ   へ立てます。経絡(けいらく)が違ひます、何と身   をもだへなさるゝぞ。」	Kuracisto: Kial krias Tondro?!  Eĉ homo   eltenas ĝin.  Ne moviĝu, aŭ la pinglo   pikos eraran vojon.
雷「いや、堪忍ならぬ、早(はよ)ふ抜いて   くれ。」	Tondro: Ne, ne, mi ne eltenos!  Forigu   la pinglon plej frue!
医者「尤(もつとも)もでござる、抜きますぞ、こ   らへさせられ。さあ、抜きました。何   とござる。」	Kuracisto: Mi komprenis. Nun mi forigos   ĝin, eltenu!  Jen mi forigis.  Kiel vi   sentas nun?
雷「はあ、扨も、痛い物じや。去(さり)な   がら今の針で痛みがよほど治つた。去(さり)   ながら、まだどこやら痛みの残つた所   が有て気味が悪ひ。」	Tondro: Ho, kiel dolore ĝi estis!  Mia   kokso nun tamen malpli doloras,   kvankam ie ankoraŭ restas doloro   malsana.
医者「それなら、も一本立てたら痛みも   中風(ちうぶ)も、すきと治しまして、根を切て   進じませふ。」	Kuracisto: Se mi pikos ankoraŭ unu   fojon, la pinglo komplete kuracos vian   kokson kaj paralizon.
雷「それなら、も一本立(たて)てくれい。痛(いた)ふ   なひ様にしてくれい。」	Tondro: Do ankoraŭ unu pikon mi petas.   Tio tamen estu nedoloriga.
医者「心得ました、こゝがよふござらふ、   爰(ここ)に立(たて)ませふ、はつし。」	Kuracisto: Mi faros tiel.  Ĉi tie taŭgas.   Mi pikos ĉi tien, jen!
雷「あ痛、やれ、こらへら   れぬぞ。早(はよ)ふ抜いてくれ。」	Tondro: Aj, dolore!  Ho, ve, mi ne   eltenos!  Jam forigu la pinglon!
医者「今少(すこし)でござる、待たせられ。抜   きますぞ、きつとしてござれ。」	Kuracisto: Atendu iom da tempo!   Baldaŭ mi forigos ĝin.  Volu elteni.
雷「いや、痛ふてどふもならぬ、早(はや)   ふ抜け。」	Tondro: Ne, ne, mi ne eltenos!  Forigu   la pinglon plej frue!
医者「心得ました、抜きますぞ。さあ、   抜きました、何とござる。」	Kuracisto: Mi komprenis. Nun mi forigos   ĝin! Jen mi forigis. Kiel vi sentas nun?
雷「扨も、痛ひ物哉。はあ、今の針   で痛みがすきとよいは。」	Tondro: Kiel dolora ĝi estis!  Ho, la   doloro tute malaperis!
医者「さふでござらふ。それなら、ちと   立(たつ)てみさせられ。」	Kuracisto: Bone, bone!  Nun ekstaru,   mi petas.
雷「立(たつ)てみよふ、手を取(とつ)てくれ。」	Tondro: Mi ekstaros.  Subtenu min.
医者「心得ました、手を取(とつ)て立たしませ   ふ、何とござる。」	Kuracisto: Bone, prenu mian manon.   Kiel vi sentas?
雷「立(たつ)てみてもよい、嬉しうこそあれ。   最早(もはや)身どもは天上するぞ。」	Tondro: Mi staras sen doloro!  Kiel   feliĉe!  Nun mi leviĝos al la Ĉielo!
医者「是、申し。」	Kuracisto: Atendu momenton!
雷「何ごとじや。」	Tondro: Kion vi volas?
医者「只今療治を致した薬代(やくだい)を被下(くだされ)。」	Kuracisto: Honorarion por kuracado.
雷「いや、身どもはふと爰(ここ)へ落ちたによ   つて、持合(もちあはせ)がない、よい便宜(べんぎ)にをこ   さふぞ。」	Tondro: Mi ne havas monon, ĉar mi   falis ĉi tien tute ne atendite.  Iam   mi pagos, kiam mi havos okazon.
医者「いや、それがいつのことやら   知れませぬ。此(この)ごとくに私(わたくし)の遠国(をんごく)へ   廻りますも、薬代を取り、身を立てふ   ためでござる。どうでも只今取らねば   なりませぬ。」	Kuracisto: Mi tute ne scias,  kiam  vi   havos okazon!   Por vivteni min per   honorario, vi sciu, mi vojaĝas al mal–   proksimaj kaj fermdaj landoj.  Nepre   nun mi devas ricevi mian honorarion!
雷「それでも、ない物はぜひがない。や   あ、よいことを思ひ出した、物とせふ   ぞ。」	Tondro: Nenio helpas, ĉar mi ne havas.   Ho, mi havas bonan ideon!  Ĉu vi   konsentas?
医者「何とでござる。」	Kuracisto: Kion vi proponas?
雷「今度夕立のする時に、そちが所へ落   ちて、其時(そのとき)薬代をやらふぞ。」	Tondro: En la plej frua venonta pluvo   mi falos al vi kaj pagos!
医者「なふ、をとましや、聞(きく)も   いやでござる。いやでもおふでも、今   取らねばなりませぬぞ。」	Kuracisto: Ho, ve, terure!  Mi ne povas   akcepti vian proponon!  Nepre nun mi   devas ricevi mian honorarion!
雷「それは医者殿、聞分(ききわけ)がない。持合(もちあはせ)   がなければ、こゝに近付(ちかづき)といふてはな   し、借(か)つてやらふ様もない。何とそれ   ならば、身どもに薬代の替(かは)りに、何ぞ   似合(にあ)ふた望(のぞみ)はないか。」	Tondro: Kuracisto, ne racia vi estas! Mi   ne havas monon, nek konaton ĉi tie,   kiu pruntedonos al mi.  Ĉu vi tamen   havas ian deziron por vi, kiun mi   povos plemumi.
医者「されば何でござらふぞ。や、思ひ   付けた。此(この)ごとく田舎遠国を廻ります   れば、今年は水損(すいそん)がいた、干損(ひそん)がいた   のと申(まうし)て、薬代(やくだい)くれませぬ程に、今   から干損も水損もいかぬ様に、して   被下(<くだされrp>)。」	Kuracisto: Ĉu deziro por plenumi?  Ha,   mi havas deziron!  Mi vajaĝas tra la   provincoj malproksimaj.  Oni ne donas   al mi honorarion, kiam ili suferas de   inundo aŭ sekeco.  De nun por ĉiam   ni ne havu sekecon nek inundon.
雷「それは何よりやすいことじや。身ど   もがまゝじや。水損干損のいかぬやう   にして、世の中のよい様にしてやらふ   ぞ。」	Tondro: Tio estas facila kaj laŭ mia   plaĉo!   Mi zorgos, ke vi havos nek   inundon nek sekecon kaj la mondo   estu prospera!
医者「それはかたじけなふござる。」	Kuracisto: Elkore mi dankas vin!
雷「其上(そのうへ)そちを、天薬(てんやく)の頭(かみ)に祝(いは)ふてやら   ふぞ。」	Tondro: Krom tio mi faros vin la   ĉefmedicinisto!
医者「いよかたじけなふござる。」	Kuracisto: Multe mi dankas vin!
雷「それなら此(この)様子を謡(うたひ)に謡(うた)ふて天上   せふ程に、なんぢも謡(うた)へ。」	Tondro: Nun mi kantos pri tio kaj   leviĝos al la Ĉielo.  Ankaŭ vi kantu!
医者「心得ました。」	Kuracisto: Mi kantos!
雷「(謡、太鼓打上)   〽降(ふり)ては照(てら)しつ   一千年が其間   水損干損有(ある)まじき    御身は薬師の化現(けげん)かや    中風を直(なを)す薬師(くすし)をば   典薬頭(てんやくのかみ)と言ひ捨てて    又鳴神は上りけり 」	Tondro kaj Kuracisto: (En tamburado)    ♪Por mil jaroj de nun estu      En sereno kaj en pluvo      Nek sekeco, nek inundo!      Ĉar vi Bhajŝaĵaguruo      Savis min de paralizo,      Estu ĉefmedicinisto!      Tondro nun al Paradizo!
雷「ひつかり 」	Tondro: Fulmo!  Tondro!  Fulmo!
医者「くはばら 」	Kuracisto: Terure!  Terure!  Terure! (Ambaŭ eliras el la scenejo)

*医師: 角(すみ)頭巾、褊綴(へんてつ)、狂言袴、針、槌。 *雷: 赤頭(がしら)、武悪面、厚板(袖無し法被)   袴、脚半、羯鼓、撥。 *黄蘗: きはだ。ミカン科の落葉高木。   樹皮は健胃剤,火傷の治療薬,黄色染料 *典薬の頭(かみ): 宮中の医療・医薬等担当の   典薬寮の長官。 *〽=歌記号,いおり点;JIS第3_1面3区28点 *【おお返し、くの字点(横書き用)】 *〻=二の字点,ゆすり点;JIS第3_1面2区22点

*kostumo de Kuracisto: rektangula kufo,   kies supron oni falde pendigas mal–   antaŭen; kuracista haoro; hakamo kun   desegnaĵoj; pinglo kaj martelo por   akupunkturo. *kostumo de Tondro: longa ruĝa peruko;   masko de demono; dika hapio sen   maniko; hakamo; surobendoj; tamburo;   frapiloj. *felodendrono: arbo el rutoj.  La ŝelo   estas stomakkuracilo, flava tinkturo   kaj efikas kontraŭ brulvundo. *Ĉefmedicinisto: Ĉefo de kortegaj   kuracistoj.