★池田エスペラント会に戻る __ 《 狂言(目次) __ 《 戻 __ 次 》

狂言について Pri noa komedio


                  2001年 島谷 剛                 Simatani takesi 2001
  狂言は能の一部として前段と後段  Noa komedio(Kyôgen) estas foje nur
をつなぐ間狂言と、独立した演劇とunu parto de noo  liganta la unuan kaj
しての狂言があり、どちらも狂言方duan aktojn, foje  memstara  komedio.
と呼ばれる役者が演じます。En ambaŭ ludas aktoroj  tiel  nomataj
Kyôgen-kata.
  最近は狂言のみを鑑賞することも  Lastatempe oni ofte  prezentas  nur
多くなりましたが、元々は能を主とnoajn komediojn.  Sed  en  malnova
して、能と狂言を交互に演じるのがtempo nooj kaj  noaj  komedioj  estis
伝統的な上演形態でした。alterne ludataj.
  能が伝説上の死者の幽玄を演ずる  En nooj aperas fantomoj  de  famaj
のに対して狂言は (中世の)現在を生herooj en la historio,  dum  en  noaj
きている人々の日常生活を明るく描komedioj  aktivas  tiamaj  ordinaraj
いています。homoj (en Mez-Epoko).
狂言の歴史La Historio de noaj komedioj
  狂言は猿楽が発展したものとされ  Oni diras, ke noaj komedioj devenas
ます。室町時代の後期に大蔵流、和de Sarugaku.  En la posta periodo de
泉流、鷺流が成立し、能とともに、Muromati  aperis  la  skoloj  Ookura,
江戸幕府の支持を受け、武士のたしIzumi kaj Sagi.  En subteno de Ŝoguna
なみとして定着します。能と狂言のRegistaro  en  Edo  nooj  kaj  noaj
役者も武士階級に属していました。komedioj estis amataj de samurajoj, al
kiu klaso apartenis amkaŭ la aktoroj.
  1868年の明治革命で、武士階級は  Post la Revolucio en 1868 malaperis
消滅し、鷺流は断絶します。現在もla klaso de samurajoj. Pereis ankaŭ la
活動しているのはいるのは、大蔵流Skolo Sagi.  Nun  aktivas  la  Skolo
(京都と東京が中心)と和泉流(東京とOokura,  kies centroj estas Kioto kaj
名古屋が中心)です。Tokio, kaj la Skolo Izumi kun centroj
en Tokio kaj Nagoya.
  大蔵流: 東京に大蔵宗家、京都  La Skolo Ookura: En Tokio sidas la
に茂山千五郎家(人間国宝茂山千作はĉef-familio.  En Kioto estas la Familioj
先代千五郎の隠居名、岩波新書を書de Sigeyama  Sengorô  kaj  Sigeyama
いた千之丞は千作の弟)と茂山忠三郎 Tyûzaburô.    Krome estas la Familio
家。他に善竹家(関西・東京)等。Zentiku k. a.
  和泉流: 東京に和泉流宗家、野村  La Skolo Izumi:  En Tokio sidas la
万蔵家、名古屋に野村又三郎家など。ĉef-familio kaj  Familioj  de  Nomura
Manzô k. a.  En Nagoya estas Familio
de Nomura Matasaburô
分類(茂山家による)Klasifiko laŭ Familioj Sigeyama
◎脇狂言:*Flankaj:
果報者物・福神物・百姓物・市場物  Pri riĉuloj, dioj, kamparanoj k.a.
◎大名狂言*Daimiaj (grand-sinjoraj)
◎小名狂言:太郎冠者物・二人冠者物...*Pri Tarôkazya kaj Zirôkazya
◎聟女狂言:聟取物・聟入物・夫婦物...*Pri edzino kaj edzo
◎鬼山伏狂言:鬼物・山伏物*Pri demonoj kaj jamabuŝoj
◎出家座頭狂言:出家物・盲人物*Pri bonzoj kaj blinduloj
◎集狂言:盗人物・すっぱ物など*Aliaj
用語Leksikono
シテ:狂言の主役、アド:シテの相手役Site: Ĉefa rolo,  Ado: Vica rolo
後見:アト座左奥に座る演者の世話役Kôken: Zorganto, kiu sidas maldekstre
en Atoza
囃子方: 大鼓・小鼓・笛など。アト座Hayasikata: Muzikistoj en Atoza
  に座る。
地謡・地方: 謡う。地謡座に座る。Ziutai・Zikata: Kantistoj en Ziutai-za
太郎冠者・次郎冠者:大名・主の従者 Tarôkazya kaj Zirôkazya: servistoj
大名・主: 荘園の領主等。「此当りDaimioj aŭ Syû: feŭdaj sinjoroj.
  の者」より「御存じの者」の方が    “Loĝanto en ĉi tiu loko" estas mal-
  格が上。  pli eminenta ol “fama sinjoro".
能舞台Teatro por noo k noa komedio


  図のような能舞台で能と狂言は演  Oni ludas noojn kaj noajn komediojn
じられました。演者は主に鏡の間かen aparta teatro.  Aktoroj aperas de la
ら揚幕をあげて出入りし、囃子方はkuliso,  Kagamino-ma  tra  la  kurteno
切戸口を使います。舞台は正方形で、nomata Agemaku.  Muzikistoj uzas la
四隅にシテ柱・目付柱・ワキ柱・笛pordeton, Kirido-guti.  La scenejo estas
柱が立っています。正面奥の鏡板にkvadrata.    Ĉe la anguloj staras fostoj
は老松を大きく描いてあります。Site, Metuke, Waki kaj Hue.  Malantaŭ
la scenejo sur la muro estas bildo  de
maljuna granda pino.
  アト座には後見と言われる世話役  Sur Atoza sidas Kôken,  la zorganto
と囃子方が座ります。地謡座は地謡kaj la muzikistoj.  Sur Ziutai-za sidas
の場所です。観客は正面と脇正面かla kantistoj.  La publiko sidas ne nur
ら観劇します。antaŭe(Syômen),  sed ankaŭ maldekstre
(Waki-Syômen).

★池田エスペラント会に戻る __ 《 狂言(目次) __ 《 戻 __ 次 》